การขยายพันธุ์ทุเรียนด้วยวิธีเสียบยอด
การขยายพันธุ์พืช ด้วยวิธีการเสียบ (ทุเรียน) เตรียมอุปกรณ์
1. กระบะเพาะเมล็ด
2. ขุยมะพร้าว
3. ขนขุยมะพร้าวใส่กระบะเพาะเมล็ดให้เต็ม
4. รดน้ำให้เปียกพอประมาณ
การเพาะเมล็ด
1. เมล็ดทุเรียนส่วนมากจะได้มาจากงานวิจัยของศูนย์ฯ 1 ส่วน
2. บางส่วนได้มาจากไปซื้อมาจากเกษตรกร
3. หลังจากที่ได้เมล็ดทุเรียนมาแล้วนำมาล้างให้สะอาด
4. นำเมล็ดทุเรียนใส่ในอ่างพลาสติก ล้างด้วยน้ำประมาณ 2-3 ครั้ง
5. คัด , เลือก เมล็ดที่ลีบ และเมล็ดที่ลอยทิ้งเป็นบางส่วน
6. นำเมล็ดทุเรียนที่คัดเลือกแล้วไปเพาะลงในกระบะเพาะเมล็ด โดยให้ต้นด้านสีขาวของเมล็ดทุเรียนช้าลงในขุยมะพร้าวประมาณครึ่งเมล็ด
7. หลังจากเพาะเมล็ดทุเรียนในกระบะเมล็ด ประมาณ 10-20 วัน เมล็ดทุเรียนจะงอกเป็นลำต้น ช่วงนี้ต้องคอยหักเมล็ดทุเรียนทิ้ง เพราะถ้าไม่หักทิ้งจะท้าให้ล้าต้นคดและงอกได้
การเสียบยอดทุเรียน ก่อนจะเสียบยอดทุเรียนจะต้องเตรียมและท้า คือ
1. ท้าหลังคากันแดดและฝน
1.1 ผ้าพลาสติกสีฟ้า
1.2 เชือกฟาง
1.3 ท่อน้ำเหล็ก ขนาดนิ้วครึ่ง
2. การท้ากระโจมเสียบยอดทุเรียน
2.1 ท่อ PVC ขนาด 2 หุน
2.2 เชือกฟาง
2.3 ผ้าพลาสติกใส
2.4 ตัวหนีบผ้า
2.5 เทปพันสายไฟสีด้า
การตัดยอดทุเรียน
1. การตัดยอดทุเรียนที่จะนำมาเสียบยอด จะเน้นต้นพันธุ์ที่เกษตรกรนิยม คือ
1.1 พันธุ์หมอนทอง
1.2 พันธุ์จันทบุรี 1 , 2 , 3
1.3 ทุเรียนรวมพันธุ์
1.4 พันธุ์อื่น ๆ
ยอดทุเรียนที่จะตัด นามาเสียบยอด
1. ยอดทุเรียนหมอนทองตัดในแปลงของศูนย์
2. ยอดทุเรียนจันทบุรี 1 , 2 ,3 ตัดในแปลงที่ทุ่งเพล
3. ยอดทุเรียนรวมพันธุ์ ตัดในแปลงของศูนย์
4. ยอดทุเรียนทั้ง 3 พันธุ์ เราจะเลือกยอดที่ไม่อ่อนและไม่แก่จนเกินไป ใบที่สมบูรณ์ไม่มีโรคและแมลง ใส่ถึงพลาสติกสีขาวและนำมาไว้ที่เรือนเพาะช้า
การตัดยอดต้นตอ
1. หลังจากเพาะเมล็ดได้ประมาณ 1 เดือนครึ่ง ถึง 2 เดือน ต้นตอพร้อมที่จะเสียบได้ จะท้าการตัดยอดไว้สูงประมาณ 15 ซม.
2. ผูกด้วยเชือกฟางโดยท้าเป็นห่วงคล้องให้รูดขึ้นรูดลงได้ การเฉือนยอดทุเรียน
1. เฉือนยอดทุเรียนให้เป็นรูปลิ่มทั้งด้านซ้ายและด้านขวา
2. ใช้มีดคมๆ ผ่าตรงกลางต้นตอ (ท้าแผล)
เสียบยอดทุเรียน
1. หลังจากเฉือนแผลที่ต้นตอและเฉือนยอดเป็นรูปลิ่มแล้ว นำยอดทุเรียนมาเสียบลงบนต้นตอ (ถ้าในกรณีที่ต้นตอใหญ่กว่ายอดพันธุ์เวลาเสียบยอดให้นำยอดที่เสียบชิดข้างใดข้างหนึ่งดึงเชือกฟางให้แน่นพอประมาณคลุมด้วยพลาสติก)
2. ยอดทุเรียนที่เสียบยอดแล้วจะอยู่ในกระโจมประมาณ 3 สัปดาห์ (กระโจมเสียบยอดอยู่ในกระบะเพาะเมล็ด) การเปิดกระโจม หลังจากที่เสียบยอดทุเรียนได้ประมาณ 3 สัปดาห์ เราจะเปิดกระโจมเป็นช่องเล็ก ๆ ทั้งด้านซ้ายและด้านขวา เพื่อในต้นไม้ในกระโจมได้ชินกับอากาศภายนอกก่อนและเปิดเป็นช่องกว้าง ๆ จนกว่าจะหมดกระโจม
การย้ายลงถุง
1. ถุงดินขนาด 9×11 พร้อมวัสดุเพาะตั้งวางเป็นแถวในเรือนเพาะช้า
2. รดน้ำถุงดินให้เปียกชุ่ม ใช้ไม้เจาะถุงให้เป็นรู
3. ถอนต้นพันธุ์ทุเรียนผลการศึกษาแนวทางการเร่งการเจริญเติบโตในต้นกล้าทุเรียน
หลังนาออกจากกระโจมเสียบยอด 8 วิธีการ
วิธีการที่ 1 มูลหมู 15 กรัม
วิธีการที่ 2 มูลหมู 15 กรัม + ปุ๋ยเกล็ด 20-20-20 (50 กรัม /น้ำ 20 ลิตร.)
วิธีการที่ 3 มูลไก่ 15 กรัม
วิธีการที่ 4 มูลไก่ 15 กรัม + ปุ๋ยเกล็ด 20-20-20 (50 กรัม /น้ำ 20 ลิตร.)
วิธีการที่ 5 ปุ๋ยออสโมโคท 1.5 กรัม
วิธีการที่ 6 ปุ๋ยออสโมโคท 1.5 กรัม + ปุ๋ยเกล็ด 20-20-20 (50 กรัม /น้ำ 20 ลิตร.)
วิธีการที่ 7 ปุ๋ยออสโมโคท 3 กรัม
วิธีการที่ 8 ปุ๋ยออสโมโคท 3 กรัม + ปุ๋ยเกล็ด 20-20-20 (50 กรัม /น้ำ 20 ลิตร.)
สรุปผลการเปรียบเทียบอัตราการเจริญเติบโต ระหว่างการวัดครั้งที่ 1 กับครั้งที่ 3 (ความสูงครั้งที่ 3 ลบ ครั้งที่ 1 )
วิธีการที่ 2 มีค่าเฉลี่ยอัตราการเจริญเติบโตมากที่สุด คือ 7.10 ซ.ม. และ ต้นที่ 4 (ซ้้าที่ 4) ในวิธีการที่ 2 มีอัตราการเจริญเติบโตมากที่สุด คือ 10.10 ซ.ม. หมายเหตุ อัตราการเจริญเติบโตทุกวิธีการ เฉลี่ย 3.37 ซ.ม.
ขั้นตอนและการเสียบยอดทุเรียน
นำเมล็ดทุเรียนพันธุ์พื้นเมืองที่สมบูรณ์ ทำความสะอาด แล้วนำมาเพาะในกระบะ โดยใช้ขุยมะพร้าวเป็นวัสดุเพาะ
เมล็ดทุเรียนเริ่มงอก 1 อาทิตย์
ต้นตอทุเรียน อายุ 1 เดือน
ต้นตอทุเรียน ที่จะนำมาชำ ในถุงพลาสติก
ถอนต้นตอทุเรียนจากกระบะเพาะชำ
ต้นตอทุเรียนที่ถอนแล้ว เตรียมชำใส่ถุง
ตัดรากที่ยาวเกินไปทิ้ง
ชำใส่ถุง โดยใช้ขุยมะพร้าว
อัดขุยมะพร้าวให้แน่น
ต้นตอทุเรียนที่ชำ ในถุงเรียบร้อยแล้ว
ต้นตอทุเรียนพร้อมเสียบยอด(อายุ 2-3 เดือน)และยอดทุเรียนพันธุ์ดีที่จะนำมาเสียบ
ตัดยอดต้นตอทุเรียนทิ้ง
ต้นตอทุเรียนที่ตัดยอดทิ้งคล้องเชือกฟางไว้ที่ต้นตอ 2 เส้น ตัดใบยอดพันธุ์ทุเรียนทิ้งประมาณครึ่งใบ
ผ่ากลางลำต้นตอลึกประมาณ 1 เซนติเมตร
ปาดยอดพันธุ์ดีให้เป็นรูปลิ่มความยาวของรอยปาดเท่ากับความลึกของต้นตอที่ผ่าไว้
นำยอดมาเสียบเข้ากับต้นตอ
นำเชือกมามัดตรงรอยเสียบ
ใช้เชือกมัด 2 เส้น เพื่อให้แน่นและแข็งแรง
ขั้นตอนการขยายพันธุ์พืช (ทุเรียน)
โดยวิธีการต่อกิ่ง (GRAFTING)
1. การเตรียมต้นตอ
ขุยมะพร้าว+แกลบดิบ+ดินร่วน (อัตรา 1 – 3 – 1)
นำเมล็ดทุเรียนมาเพาะลงถุง
เมล็ดทุเรียนเริ่มงอกอายุประมาณ 7 วัน
ต้นตอทุเรียนอายุประมาณ 1 เดือน
ต้นทุเรียนพันธุ์โบราณอายุ 50 – 60 วัน ขนาดไม่เกิน 1 ซ.ม. ฉีดยากันเชื้อรา
2. การเตรียมกิ่งพันธุ์ดี
ต้นทุเรียนพันธุ์ดีว่างเว้นการให้ปุ๋ย 1–2 เดือน ระยะใบเพสลาด
กิ่งพันธุ์ดี ขนาด ไม่เกิน 0.3 ซม. และ มีข้อ 2 – 3 ข้อ
ลักษณะของกิ่งพันธุ์ที่สมบูรณ์ มียอดใบใหม่แทงขึ้นมาที่ซอกก้านใบ
ลักษณะของกิ่งพันธุ์ที่สมบูรณ์ มีสีสดใส ไม่แห้งกระด้าง มีความตึงผิว
3. อุปกรณ์ ในการเสียบยอดทุเรียนพันธุ์ดี
เชือกฟางฉีกแบ่งเป็นเส้นเล็กๆ
ใบมีดโกน อย่างดี
4. ขั้นตอนการเสียบยอดทุเรียนพันธุ์ดี
ตัดต้นตอ สูงประมาณ 10 – 15 ซ.ม.
คล้องเชือกฟางที่ต้นตอ ด้วยเงื่อน 1 รอบ
ผ่าลำต้นตอ บริเวณกึ่งกลาง ลึก 2-4 ซม.
เฉือนกิ่งพันธุ์ดี ด้านหน้าและด้านหลัง เป็นรูปลิ่ม ยาว 2-3 ซม.
เสียบยอดพันธุ์ดี โดยจัดวางบริเวณเนื้อเยื่อเจริญ ทั้งสองส่วนให้สัมผัสกัน
ต้นตอที่ทาการเสียบยอดพันธุ์ เรียบร้อยแล้ว
นำต้นตอที่เสียบยอดเสร็จแล้ว เข้าไปไว้ในกระโจม
ละอองน้ำเกิดในกระโจม
ทุก 3 – 5 วัน เปิดดูการติดเชื้อโรคที่ใบและยอด
ดูแลจัดการโรค บำรุงต้นต่อไป อีก 7-8 เดือน
ต้นทุเรียนพันธุ์ดี พร้อมปลูก
ขั้นตอนการเสียบยอดทุเรียน
1) ตัดต้นตอ สูงประมาณ 10 – 15 เซนติเมตร
2) คล้องเชือกฟางที่ต้นตอ ด้วยเงื่อน 1 รอบ
3) ผ่าลาต้นตอ บริเวณกึ่งกลาง ลึก 2-4 เซนติเมตร
4) เฉือนกิ่งพันธุ์ดี ด้านหน้าและหลังเป็นรูปลิ่ม ยาว 2-4 เซนติเมตร
5) เสียบยอดพันธุ์ดี โดยจัดวางบริเวณเนื้อเยื่อเจริญทั้งสองส่วนให้สัมผัสกัน
6) มัดเชือกฟาง ห่างจากปลายยอดต้นตอประมาณ 1 เซนติเมตร
7) นาไปไว้ในกระโจม ประมาณ 18-21 วัน เปิดดูการติดเชื้อโรคที่ใบและยอด ทุก 3 – 5 วัน
8) เมื่อเนื้อเยื้อติดประสานกันดีแล้ว นาออกมาดูแลจัดการโรคและบารุงต้นต่อไป อีก 7-8 เดือน
9) ทุเรียนพันธุ์ดีอายุได้ประมาณ 8 เดือน หรือมีความสูงประมาณ 80-100 เซนติเมตร ก็พร้อมนาไปปลูกได้
เนื้อหาและภาพประกอบ : ที่มา ศูนย์วิจัยพืชสวนจันทบุรี
